Inteligentne budynki

Normalizacja jest jednym z istotnych narzędzi realizacji polityki Unii Europejskiej na rzecz zapewnienia konkurencyjności przedsiębiorstw oraz likwidacji barier w handlu wewnątrz UE, zgodnie z rezolucją Rady Europejskiej z 28 października 1999 r. Znaczenie normalizacji dla rozwoju jednolitego rynku Unii Europejskiej, w szczególności dla realizacji celów Strategii Lizbońskiej, jeszcze mocniej podkreśla i prezentuje Komunikat Komisji Europejskiej z 18 października 2004 roku w sprawie roli europejskiej normalizacji w ramach działań i legislacji europejskiej.

W dziedzinie informacji i technologii komunikacyjnych oraz systemów automatyzacji i sterowania budynków istnieją różnice (np. w ramach systemów zasilania), które wymagają rozwoju odpowiednich norm zharmonizowanych. Szczegóły dotyczące środowiska w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) i efektywności energetycznej mogą być rozwiązane tylko w odpowiednim czasie przez właściwe jednostki normalizacyjne. Standardy europejskie w zakresie infrastruktury ICT są ważne dla wielu klientów, m.in. dla projektantów i instalatorów, którzy są jedną z podstawowych grup użytkowników norm EN i PN. Potwierdzenie zgodności z tymi dokumentami gwarantuje, że systemy ICT i obiekty są zaprojektowane i zainstalowane w wiarygodny sposób.

Domy i budynki stają się coraz bardziej skomplikowane pod względem elektronicznych systemów i połączonych produktów i usług. Jednocześnie wprowadzanie tych systemów przyczynia się do rozwoju rynku zbytu na produkty i usługi dla domów i budynków.

Budynki nazywane inteligentnymi mogą mieć różnorodne przeznaczenie. Mogą się w nich mieścić biura, banki, hotele, szpitale, szkoły, rezydencje. Podobną infrastrukturę techniczną i organizacyjną mogą mieć także nasycone automatyką osiedla, miasta czy też zautomatyzowane instalacje, takie jak np. zautomatyzowana sieć ciepłownicza. 

Jakie cechy powinien mieć inteligentny budynek?

Powinien on mieć następujące cechy użytkowe:

• utrzymywać stabilne parametry środowiska wewnętrznego, niezależnie od zmian zewnętrznych;
• pozwalać na łatwą adaptację tych parametrów do zmiennych potrzeb użytkowników; 
• zapewniać pełne sterowanie i ochronę zasobów budynku;
• zapewniać wymaganą infrastrukturę techniczną i komunikacyjną obiektu;
• umożliwiać efektywną łączność ze światem zewnętrznym;
• zapewniać nadzór nad funkcjonowaniem całości obiektu.

Każdy budynek inteligentny ma trzy podstawowe grupy systemów, które muszą współpracować ze sobą. Można je podzielić na:

1. Systemy zapewnienia bezpieczeństwa w obiekcie:

• System sygnalizacji pożarowej
• System transmisji alarmów pożarowych i sygnałów uszkodzeniowych
• Dźwiękowy system ostrzegawczy
• System kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła
• System tłumienia i gaszenia pożaru
• System integrujący urządzenia przeciwpożarowe
• System ewakuacyjny np. oświetlenia ewakuacyjnego, rękawy ratownicze
• System monitoringu jakości powietrza i wentylacji garaży podziemnych
• System oddymiania dróg ewakuacyjnych
• System sygnalizacji włamania
• System kontroli dostępu
• System telewizji dozorowej

2. Systemy monitorowania i sterowania instalacjami technicznymi budynku:

•  Systemy zasilania i sterowania energią elektryczną:
• Podsystem rozdzielni
• Podsystem opomiarowania i rozliczania
• Podsystem monitorowania instalacji technicznych
• Podsystem okablowania instalacji elektrycznej
• Podsystem sterowania oświetleniem wewnętrznym i zewnętrznym
• Podsystem zasilania awaryjnego
• Podsystem fotowoltaiczny
• Systemy sterowania komfortem:
• Podsystemy sterowania źródłami ciepła i chłodu, w tym OZE (Odnawialnymi Źródłami Energii)
• Podsystem sterowania wentylacją i klimatyzacją
• Podsystem sterowania ogrzewaniem
• Podsystem sterowania oświetleniem i zacienianiem (żaluzje)
• Podsystem transportu poziomego i pionowego
• Podsystemy Audio-Video
• Podsystem sterowania nagłośnieniem użytkowym
• Podsystem obsługi systemów parkingowych

3. System teleinformatyczny:

• Podsystem okablowania strukturalnego i urządzeń aktywnych
• Sieci komputerowe
• Urządzenia transmisji danych
• Podsystem bezpieczeństwa informatycznego
• Połączenia z zewnętrznymi sieciami komputerowymi
• Podsystem transmisji obrazu i głosu
• Centrale telefoniczne

Sprawne funkcjonowanie instalacji technicznych budynków zapewniają systemy zarządzania:

• BMS (Building Management System) – system zarządzający wszystkimi funkcjami technicznymi budynku, jak podsystem zasilania i sterowania energią elektryczną oraz system sterowania komfortem.
• SMS (Security Management System) – system zarządzający wszystkimi systemami bezpieczeństwa budynku.
• BMCS (Building Management and Control System) – globalny system zarządzania i sterowania w budynku, zarządzający BMS i SMS. Zadaniem systemu jest gromadzenie i analiza informacji z całego obiektu oraz wymiana danych pomiędzy wszystkimi współpracującymi systemami i podsystemami.
• EMS (Energy Management System) – system zarządzania energią.

W projektowaniu i budowie inteligentnych budynków ważnymi pojęciami są nie tylko nośność i stateczność oraz bezpieczeństwo pożarowe. Do kluczowych cech inteligentnych obiektów zaliczamy też  higienę, zdrowie i środowisko, bezpieczeństwo użytkowania i dostępność, ochronę przed hałasem, oszczędność energii i izolacyjność cieplną oraz zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych. Oznacza to, że taki budynek powinien być nie tylko bezpieczny pod względem konstrukcyjnym, ale powinien zużywać jak najmniej energii, być tani w utrzymaniu i nie zanieczyszczać środowiska przez cały przewidziany cykl życia obiektu.

Systemy oraz procesy automatyki i zarządzanie budynkami stały się koniecznością, dlatego wymagają określonych norm i standardów. Tematyka normalizacyjna obejmująca zagadnienia związane z projektowaniem, wykonaniem, konserwacją i funkcjonowaniem inteligentnego budynku jest bardzo różnorodna. Dotyczy takich dziedzin jak: budownictwo, ochrona zdrowia i życia ludzi oraz środowiska, w tym bezpieczeństwo pożarowe, telekomunikacja, informatyka, energetyka, automatyka, transmisja danych w systemach sterowania, elektronika, ochrona mienia.