Bezpieczny czy niebezpieczny?

Czy zastanawialiście się kiedyś jaki produkt można uznać za niebezpieczny, a który za przyjazny użytkownikowi?

Zagadnienie bezpieczeństwa wiąże się z różnymi aspektami życia społecznego i ekonomicznego. Termin ten jest określany za pomocą wielu definicji i znaczeń, a wywodzi się z języka łacińskiego. Słowo „securitas", które w przetłumaczeniu na język polski oznacza bezpieczeństwo, składa się z dwóch wyrazów „sine" co oznacza „bez" i „cura" oznaczającego „zmartwienie, strach, obawę".

W życiu codziennym możemy spotkać się z różnymi aspektami bezpieczeństwa, np.: bezpieczeństwo w pracy, bezpieczeństwo maszyn i urządzeń, bezpieczeństwo produktów żywnościowych, bezpieczeństwo informacji czy też bezpieczeństwo kosmetyków, itp. Przedstawiciel komitetów technicznych ISO/PC 240 Wycofanie produktu i ISO/PC 243 Bezpieczeństwo produktów konsumenckich amerykańskiej jednostki normalizacyjnej (ANSI) Mark Kinzie zwraca uwagę, że bezpieczeństwo ogólne, a w szczególności bezpieczeństwo produktów, może mieć odmienne znaczenie dla różnych osób: dla inżyniera będzie to analiza ryzyka, dla menedżera z kolei to utrata kontroli, a dla osoby ustanawiającej regulacje to zgodność. Natomiast bezpieczeństwo dla zwykłych konsumentów będzie zawsze oznaczać ochronę najbliższych. Zatem ważne jest utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa w różnych obszarach naszej działalności.

Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej i otworzeniem się nowych rynków nastąpił rozwój handlu pomiędzy krajami członkowskimi. Różnorodność dostępnych produktów żywnościowych
i nieżywnościowych wzbudziła potrzebę kontroli nad ich bezpieczeństwem. Ochrona zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów nabywających i użytkujących produkty w Państwach Członkowskich stała się głównym celem działań UE. Bezpieczeństwo produktów i urządzeń jest również wymagane przez każdego użytkownika. Zgodnie z ustawą za produkt bezpieczny uważa się „produkt, który w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć, warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego".

A co z produktami niebezpiecznymi?

Produkty niebezpieczne stanowią zagrożenie w czasie normalnego użytkowania. Zdarza się, że  piekarnik w kuchni zacznie dymić podczas pieczenia naszego ulubionego ciasta, gniazdko elektryczne wywoła zwarcie, a w konsekwencji „wysadzi korki" w całym mieszkaniu. Z pozoru niewinna rzecz może być uznana za wyrób szkodliwy i zarazem niebezpieczny ze względu na użycie do jego produkcji nieodpowiednich materiałów czy substancji. Głośną sprawą były doniesienia o śmiertelnych wypadkach z udziałem dzieci, które zaplątały się w luźno wiszące sznurki służące podnoszeniu rolet.

Na kogo zatem spada odpowiedzialność za utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa wyrobu, urządzenia czy usługi?

Najlepszym sposobem zapewnienia pożądanego stopnia bezpieczeństwa jest właściwe stosowanie odpowiednich norm technicznych. Producenci, importerzy  oraz  dystrybutorzy wprowadzający wyrób do obrotu na wspólnotowy rynek europejski zapewniają zgodność z wymaganiami. To właśnie zasadnicze wymagania i wytyczne opracowane przez szereg ekspertów w danej dziedzinie, zestawione w jednym dokumencie - w normie, pozwalają na osiągnięcie niezbędnego poziomu bezpieczeństwa produktów i urządzeń.

Normy, jako skarbnica najnowszych dobrych praktyk starannie wyselekcjonowanych przez ekspertów i interesariuszy, spieszą z pomocą w rozwiązaniu problemu. Przeszkodą w stosowaniu norm są jednak stare nawyki pracowników, które ciężko zmienić, dlatego też kluczem do osiągnięcia sukcesu jest wypracowanie dobrej praktyki jako rutynowego zachowania.

Źródła:
1. J. Kaczmarek, A. Skowroński: Bezpieczeństwo: świat – Europa – Polska. Wrocław: „Atla 2" 1998. s. 5.
2. Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. 2003 nr 229 poz. 2275).
3. ISO Focus
4. http://www.federacja-konsumentow.org.pl
5. https://www.uokik.gov.pl
6. http://www.bezryzyka.konsumenci.org