Normy w produkcji i dystrybucji pieniędzy

Waluta europejska „dostępna dla wszystkich"

Normy serii ISO 9000 i inne normy międzynarodowe odgrywają dyskretną lecz ważną rolę w produkcji i dystrybucji Euro (EUR) – waluty europejskiej, która zastąpiła krajowe waluty 19 krajów Unii Europejskiej (łącznie około 350 mln obywateli). Waluta EUR używana jest także w 6 krajach i terytoriach nienależących do UE.

Przy planowaniu wprowadzenia EUR Europejski Bank Centralny podjął decyzję o wprowadzeniu systemu zarządzania jakością zgodnie z ISO 9001 w tzw. Eurosystemie – składającym się z 12 banków centralnych krajów UE (wprowadzających EUR) wraz z samym Centralnym Bankiem Europejskim. System jakości rozciąga się także na prace drukarskie i mennicze przy produkcji nowej waluty, jak też dostawy surowców do produkcji.

Celem wprowadzenia systemu jakości było zapewnienie, że wszystkie banknoty produkowane są jednolite co do jakości i wyglądu, pomimo różnych lokalizacji jednostek wytwarzających. System miał też zapewnić, że monety EUR są zgodne z normami niezbędnymi do ich używania w automatach do sprzedaży i są niezmienne we wszystkich krajach obszaru EUR. Banknoty i monety EUR są produkowane w drukarniach i mennicach znajdujących się w różnych krajach obszaru EUR we współpracy z Eurosystemem, który całościowo odpowiada za produkcję i dystrybucję nowej waluty. Produkcja monet i banknotów rozpoczęła się po kilku etapach przygotowań: zatwierdzeniu wyglądu i specyfikacji (1998), druku pilotażowym (1999) i wdrożeniu systemu zarządzania jakością (1999). Obecnie produkcja nowej waluty, która obejmuje 8 rodzajów banknotów i 8 rodzajów monet, jest prowadzona w 14 drukarniach. Monety EUR produkują mennice państw strefy EUR.

Eurosystem ma na celu uzyskanie wysokiej jakości zharmonizowanych praktyk produkcyjnych w całej Europie przez zastosowanie precyzyjnych, wspólnych norm produkcji i postępowanie zgodne z procedurami ISO 9001. Certyfikacja systemu jakości przez trzecią stronę jest podejmowana na szczeblu krajowych banków centralnych. Wybór jednostki certyfikującej pozostawiono poszczególnym producentom.

Oprócz ISO 9001, także inne normy międzynarodowe ISO są stosowane do zharmonizowania procedur inspekcji. Między innymi stosowane są: ISO 2859, ISO 3951 i ISO 10993.

Waluta europejska jest także „dostępna dla wszystkich". We współpracy z Europejską Unią Niewidomych (EBU) na etapie projektowania nowej waluty na początku lat 90. XX w. (pod hasłem: „Projekt dobry dla osób niewidomych i niedowidzących będzie dobry dla wszystkich") doprowadzono do uwzględnienia w banknotach i monetach EUR cech ułatwiających posługiwanie się nimi osobom niedowidzącym.

Banknoty – cechy rozpoznawcze:

• różne wielkości (im wyższy nominał, tym większy banknot),
• wypukły nadruk, łatwo wyczuwalny w dotyku,
• znaki wyczuwalne dotykiem przy krawędzi banknotów 200 € i 500 €.

Monety – cechy rozpoznawcze:

• monety mają różne rozmiary, kształty, kolory i brzegi,
• każda z monet ma inną wagę – im cięższa moneta, tym większa jej wartość (z wyjątkiem 1 €),
• monety różnią się grubością – im wyższy nominał, tym grubsza moneta (z wyjątkiem 1 € i 2 €).

Źródło: ISO PR Comm. 77/2002, ISO Management System; http://www.ecb.europa.eu/euro/